Ülkemizin yetiştirdiği en önemli fikir adamlarından birisi olan Prof. Dr. Erol Güngör’ü ölümünün 37. Yılında saygı ile anıyoruz.

İmamlığının yanı sıra Ahi Zaviyesinin son şeyhi Hafız Osman Efendi’nin torunu olarak 1938 yılında Kırşehir’de dünyaya gelen Prof. Dr. Erol Güngör çevresinde ve Kırşehir’in manevî atmosferi içinde tarih ve kültür konularına ilgi gösterdi. Ortaokul sıralarında Osmanlıca’yı öğrendi. İlk ve ortaöğrenimini memleketinde yaparak 1956’da Kırşehir Lisesi’ni bitirdi. Lise öğrencisi iken özel Arapça dersleri aldı. İstanbul Hukuk Fakültesi’ne girdi, sonra Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne geçerek 1961 yılında burayı bitirdi ve aynı fakültede konuk profesör olan Hains’in asistanlığını yaparak onun ders notlarını Türkçeye çevirdi. Daha sonra aynı fakültenin Tecrübî Psikoloji Kürsüsü’ne asistan oldu. Doktora çalışmasını “Kelâmî Yapılarda Estetik Organizasyon” başlıklı teziyle 1965’te tamamladı. 1966’da ABD Colorado Üniversitesi’nden tanınmış sosyal-psikolog Kenneth Hammond’un daveti üzerine Amerika’ya gitti. Bu üniversitenin Davranış Bilimleri Enstitüsü’nde uluslararası bir ekibin araştırmalarına katıldı. Sosyal-psikoloji ders ve seminerlerini yürüttü. “Şahıslar arası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü” konulu teziyle 1970 yılında doçent oldu.
1971 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Psikoloji Bölümü’ne öğretim görevlisi olarak atandı. Ayrıca Başbakanlık Planlama Teşkilâtı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Kültür Bakanlığı’nın çeşitli komisyonlarında görev aldı. 1978 yılında “Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar” başlıklı takdim sosyal psikoloji profesörü oldu. 1982’de Konya Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü görevine getirildi. Bu görevdeyken de İstanbul’da bulunduğu sırada, geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

Gençlik yaşlarında Ziya Gökalp’ten büyük ölçüde etkilenmiş olan Güngör’ün ilk yazısı yerel bir gazetede takma adla yayımlanmıştı. Daha sonra yazıları Türk Yurdu, Hisar, Türk Birliği, Töre, Türk Edebiyatı, Türk Kültürü, Milli Eğitim ve Kültür, Milli Kültür, Konevî, Toprak ve Diriliş dergileri ile Millet, Her Gün, Yeni Düşünce, Yeni Sözcü, Yol, Ayrıntılı Haber, Yeni İstanbul ve Ortadoğu gazetelerinde yayımlandı. Eserlerinde Türk toplumunun Tanzimat’tan bu yana yaşadığı kimlik sorununa ve kültür buhranına parmak basmıştır.

Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü’ne atandıktan sonra da bilimsel çalışmalarını sürdürdü. Bir tarafıyla Ziya Gökalp ve Mehmet İzzet’le başlayıp Mümtaz Turhan’la devam eden Türk sosyoloji okulunun bir halkasını oluşturdu. İslâm’ın ve milliyetçiliğin ilgiyle izlenen yorumunu yaptı. Sağlam bilgisini nesnel davranışıyla her sınıftan aydının kavrayabileceği biçimde ortaya koydu. Ziya Gökalp’in din konusundaki tereddütlü ve çelişkili bulduğu fikirlerini, kültür- medeniyet ayırımını bilimsel bir doğrultuda ele alıp eleştirdi. “İslâm Tasavvufunun Meseleleri” kitabında şeriat, tasavvuf, akıl-bâtın, dünya nizamı-iç yaşayış konularını irdeledi. Çeşitli felsefe ve dinlerde mistisizmi inceledikten sonra tasavvufun tarihî gelişimi, iktidarla ilişkisi, bilgi ve vecd gibi felsefî-psikolojik problemleri değerlendirdi. “Türkiye’de Misyoner Faaliyetleri” kitabında, Türkiye’deki yabancı kültür hâkimiyetine ve Hıristiyanlık propagandasına bir kültür değişmesi problemi olarak yaklaştı. “Türk Kültürü ve Milliyetçilik” kitabında da milliyetçilik düşüncesinin aşamalarını, Türk kültür ve milliyetçiliğinin dayandığı temelleri sosyal psikoloji açısından inceledi. Aynı kitapta, çağdaş bir millî kültür kurma gereği, teknoloji ve kültür değişmesi, millî tarih sorunu, örf ve âdetler gibi konuları işledi. “İslâm’ın Bugünkü Meseleleri”nde, Müslümanların Batı uygarlığı karşısında yeni bir uygarlık kurmak zorunluluğunu dile getirdi. Ölümüne yakın günlerde “Türkiye’de Batılılaşma” adlı eseri üzerinde çalışıyordu. “İslâm Tasavvufunun Meseleleri” adlı eseriyle Türkiye Yazarlar Birliği Araştırma- İnceleme Ödülünü (1981) almıştı.

Prof. Dr. Erol Güngör, Türkiye’de yeni bir bilim dalı olan sosyal psikoloji disiplinin dünyada önemli eserlerinden Krech ve Crithfield’in “Sosyal Psikoloji” kitabını Türkçeye çevirmişti. Ayrıca; Emin Işık, Yaşar Erol ve Ahmet Tekin ile birlikte ortaokul ve liseler için ahlâk; Sabri Özbaydar, Belma Özbaydar ve Ayhan Songar ile birlikte lise ve yaygın yükseköğretim kurumu için psikoloji ders kitapları yazdı.

Büyük mütefekkir Prof. Dr. Erol Güngör’ü saygı ve rahmetle anıyoruz.